Meme kanserinde yaşam şekliyle ilişkili değiştirilebilecek risk faktörleri şöyledir: - Fazla kilolu ya da şişman (obez) olmak
- Yeterli fiziksel aktivite yapmamak
- Hiç doğum yapmamış ya da ilk doğumunu 30 yaşından sonra yapmış olmak
- Doğum kontrol hapı ve iğnesi kullanmak
- Menopoz sonrası hormon tedavisi almak
- Alkol kullanmak:Özellikle günde 1 bardaktan (1
bira, 1 bardak şarap, 1 duble sert alkollü içecek) daha fazla alkol
tüketimi riski daha çok arttırmaktadır.
Meme kanserinde değiştirilemeyecek risk faktörleri ise şunlardır: - Kadın olmak: Kadınlarda erkeklerden 100 kat daha fazla meme kanseri görülmektedir.
- Yaş almak: Yaş arttıkça meme kanseri riski artmaktadır.
- Belirli kalıtsal genlere sahip olmak (özellikle BRCA1, BRCA2 gibi)
- Ailede meme kanseri öyküsünün olması: Birinci derece akrabalarda (anne, kız kardeş, kız çocuk) meme kanseri görülmesi, riski arttırmaktadır.
- Kişinin bir memesinde kanser olması: Diğer memede ve aynı memenin diğer bölgelerinde de kanser görülme riskini arttırmaktadır.
- Yoğun meme dokusuna sahip olmak
- Memede iyi huylu oluşumların (fibroadenom gibi) olması
- Erken adet (mens) görmeye başlamak (özellikle 12 yaşından önce)
- Menapoza özellikle 55 yaşından sonra girmek
- Göğüse radyoterapi almış olmak
Meme Kanserinin Belirtileri Meme kanserinin en sık rastlanan belirtisi, memede ağrısız, zamanla
büyüyen bir yumrunun (kitlenin) ele gelmesi, hissedilmesidir. Ayrıca
ele gelen yumru (kitle) olsa da olmasa da aşağıdaki belirtiler de meme
kanserinde görülebilmektedir: - Memede ya da meme ucunda ağrı,
- Meme derisinde kaşıntı ve yanmayla belirgin yangısal durum (ekzema, mayasıl),
- Meme ucunda çekilmeler,
- Memede portakal kabuğu görünümü,
- Meme derisinde tahriş,
- Tek taraflı meme ucunda akıntı- özellikle kanlı akıntı,
- Koltuk altında yumru (kitle),
- Memenin bir kısmında veya tümünde şişlik, memede şekil değişikliği,
- Meme ya da meme ucu derisinde kızarıklık, kabuklaşma, kalınlaşma
Tanı – Tarama Meme kanseri ileri dönemlere gelene kadar belirti vermeyebilir. Meme
kanserine erken dönemde tanı konması, tedavinin başarıya ulaşma ve
hayatta kalma şansını arttırmaktadır. Erken teşhiste en önemli faktör, kişinin bu konuda bilinçlenmesidir. Erken tanı için aşağıdaki yöntemler uygulanmaktadır: - 20-40 yaş arası: Ayda bir kendi kendine meme muayenesi yapılmalıdır. Ayrıca iki yılda bir doktora meme muayenesi için gidilmelidir.
- 40-69 yaş arası; Ayda bir kendi kendine meme muayenesi yapılmalı,
yılda bir doktora meme muayenesi için gidilmeli ve iki yılda bir
mamografi çektirilmelidir.
Ülkemizde her ilde olan Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim
Merkezlerinde (KETEM) ücretsiz olarak mamografi çekilmekte; ayrıca kendi
kendine meme muayenesi eğitimleri ve broşürleri de ücretsiz olarak
verilmektedir. Tedavi Her hastanın tedavisi farklılık göstermekte olup; tedavi kararında
hastalığın yeri, evresi, hastanın yaşı ve diğer sağlık sorunları gibi
birden fazla faktör etkilidir. Meme kanserinde cerrahi, ışın tedavisi
(radyoterapi) ve ilaç tedavisi (kemoterapi) gibi farklı tedavi
seçenekleri uygulanmaktadır. Korunma Tüm kanserlerde olduğu gibi; sağlıklı (sebze ve meyveden zengin)
beslenme alışkanlıkları, haftada en az 150 dakika orta düzeyde (en az
10 dakika tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi) ya da hafta da en az 75
dakika ağır düzeyde (en az 10 dakika koşma, yüzme gibi) fiziksel
aktivite yapma, sağlıklı kiloda olma ve bu kiloda kalma meme kanseri
riskini azaltmaktadır. Aile hekimine danışılarak sağlıklı kiloda olunup
olunmadığı öğrenilebilir. Özellikle 1,5-2 yıl emzirmenin de anneyi meme
kanserinden koruduğuna dair çalışmalar bulunmaktadır. |